जेरो जुउ: नानीको गणीत

केही दिन पहिलेको कुरा हो । म त्यस ताका छोरी श्रेयालाई घडि हर्न सिकाउदैथिए । घडि डिजिटल भएको हुदा : चिन्ह भन्दा अगाडिको दुई अंकले घण्टा र पछाडिको दुई अंकले मिनेट जनाउछन् भनि सिकाएको थिए ।
उनलाई अंकको उच्चारण भने जापानी भाषामा मात्र आउद थियो । मैले कुनै बेला छोरी घडि हेरर आउ त कति बजेछ भनि उनलाई अह्र्याइको थिए । उनले आएर भनिन् : बाबा अहिले जुउ बजेर जेरो जुउ मिनेट भएछ । जुउ भनेको दश हो । त्यसैले दश बजेछ भन्ने लाग्यो । तर जेरो जुउ मिनेट भनेको कति हो ठम्याउन सकिन । जेरो जुउ को नेपाली रूपान्तर हुन्छ - शुन्य दश । अनि मैले शून्य दश भनेको के रहेछ भनि हेर्न जादा त घडिमा १०:०० बेजको रहेछ । भनेको उनले 'शन्य दश' भनेको त ०० पो रहेछ । जापानीमा २०,३०, ४० आदिलाई दुई दश, तीन दश, चार दश भनिन्छ । अनि छोरीले ०० देख्दा 'शून्य दश' हुन पर्छ भन्ने सजिलै अनुमान लगाइछन् ।

हिजो मलाइ सोध्दै थिइन् : बाबा, "सान" (तीन) पछि "योन" (चार) किन आउछ, किन "गो" (पाँच) आउदैन ?
मैले उत्तर दिन सकिन । 'तिमी ठूली भएपछि थाहा पाउने छौ' भनी टारी दिए ।
---***---